ANAL BÖLGENİN KANSERE DÖNÜŞEN HASTALIKLARI

Anüs ve çevresinde görülen tümörler diğer sindirim sistemi tümörlerine göre daha nadirdir. Fakat hastalığın dünyada sıklığı gittikçe artmaktadır. Özellikle homoseksüellerde artış daha fazla görülmektedir.

Human papilloma virüs (HPV): Bu bölgeye yerleşmesi sonucu kanser oluşumu ve gelişimine yol açan bir virüstür. HPV virüsü toplumda sık görülür ve genelde kişiden kişiye seksüel yolla bulaşır. Bu virüsle enfekte olan hastaların büyük bir çoğunluğu bu virüsü vücutlarından temizleyebilmekte, hastaların sadece %1 kısmında ileride kansere dönüşebilecek enfeksiyonlar oluşturmaktadırlar.

Virüs genellikle genital bölge ve pelvik tabanda yaygın olarak bulunduğundan prezervatif kullanımı bulaşmayı engelleyememektedir. Bulaşmayı önlemenin tek çaresi tedavi süresince cinsel aktivitenin kısıtlanmasıdır. Kadınlarda ise virüs vagen ve anüs arasında yoğun bulunabilmektedir. Anal seks anüs içi hastalığa neden olmasına rağmen anüs çevresinde kondilom veya kanser bulunması için anal seks olması şartı yoktur.

Anal seks veya diğer yollarla anüs içine bulaşan virüs anüs içindeki bir dışkının yarattığı lezyondan veya tahribattan hücre içine girer. Ayrıca hemoroid, fissür gibi anal bir hastalıkta virüsün girmesine neden olabilir. Virüsler hücre içine girince hücre DNA sistemini bozarak yıllarca doku içinde yaşar ve kanser riskini artırır.

İnsan immün yetmezlik virüsü (HIV) pozitif hastalar veya HIV negatif olan ancak anal seks yapan erkeklerde anüs bölgesinin hücre yönünden taranmasına anal kanseri önleme yönünden ekonomik bir yöntem olduğu yapılan çalışmalarda gösterilmiştir.

HPV virüsünden ne kadar korkulsa da yaptığı enfeksiyon çok miskin ve uyuşuk bir enfeksiyon olması nedeniyle anal kanser olgularının çok ufak bir kısmından sorumludur. Bu durumdaki hastalarda anal kanser gelişimi için çok uzun yıllar süren HPV enfeksiyonu gerekmektedir. Buna bağlı olarak etkin tedavi olan hastalarda HIV ve anal kanser ile uzun süre yaşayabilmektedir.    HIV pozitif homoseksüel erkek veya HIV pozitif heteroseksüel anal seks yapmayan erkek ve kadınlarda anal kanser oranında artış vardır.

Kansere dönüşme olasılığı olan 3 hastalık vardır:

KONDİLOMLAR:

HPV enfeksiyonunun anal bölgede oluşturdukları tümörlerdir. Siğil şeklinde fiziksel görünümler oluştururlar. Anal kanal kanserlerinde kondilom varlığı sıktır. Ancak her kondilom vakasında anal kanser oluşacak diye bir şart yoktur. Bu hastalar anoskopi ile düzenli olarak takip edilmelidir. Herhangi bir kuşkulu lezyon görülürse mutlaka biyopsi alınmalıdır. Bu lezyonlar koterize edilerek tedavi edilir. Çok fazla olanlarda bazen cerrahi gerekebilir. Tedavi şekli hastalığın yaygınlığına ve hastanın bağışıklık durumu değerlendirilerek planlanır. Cerrahi tedavi geniş lokal eksizyon ve sonrasında primer ve sekonder iyileşme yada cilt grefti veya fleble kapama ile gerçekleştirilir.

ANAL POLİPLER:

Anal kanalın polipleri anüsün biraz yukarısında bulunur. Saplı polipler koterle alınabilir, sapsız polipler ise tam kat kesilerek çıkarılabilir. Bunlarda olası nüks için sık sık takip şarttır. Çıkan poliplerde mutlaka patolojik inceleme yapılmalıdır.

 BOWEN HASTALIĞI:

Cilt kaynaklı kansere yol açan kanser öncesi bir hastalıktır. Anal bölgede tek tek veya çok sayıda yama ya da plaklar halinde görülür. En çok 50-80 yaşlarında rastlanır. Erkek/kadın oranı birbirine eşittir. Bowen hastalığının birçok nedeni mevcut olup genital bölge dışındaki hastalıkta ana neden inorganik arsenik türevlerinin sindirilmesi ve ışın tedavisine maruz kalınması gösterilmiştir. Genital bölgedeki bowen hastalığında ana neden HPV virüsü ve çoğunluğunda da tip 16 sorumludur.

Hastalığın kliniği siliktir. Ameliyat sonu çıkan parçaların patolojik incelemesi sonucu tanı konur. Bir başka nedeni de hastada devamlı olan anal bölgedeki yanma, kaşıntı ve ağrı yakınmalarıdır. Fizik muayenede pul pul ayrılan kırmızı, koyu pullanmalar görülür. Bowen hastalığında immün yetmezlik yoksa kansere dönüşüm %10’un altındadır. Tanı biyopsi ile konur.

Kesin tedavisi yoktur. Hastaya göre tedavi planlaması yapılır. Lezyonlar koter ile yakılabilir. Geniş lokal eksizyonlardan sonra anüs darlığı, gaz-gaita kaçırma ve seksüel bozukluklar oluşabilir.

PAGET HASTALIĞI:

Paget hastalığı meme ve meme dışı olmak üzere iki grupta incelenmektedir. Meme dışı hastalık genellikle ileri yaşlarda ve kadınlarda sık görülür. Ter bezlerinde başlayan hastalık ter kanallarına doğru yayılım gösterir. En sık olarak inatçı kaşıntı sonrası kanama, ele gelen kitle anüs akıntısı ve ileri derecede kabızlık görülür. Belirtileri uzun sürelidir. Belirtilerin ortaya çıkmasından sonra hastalar genelde 3 yıl sonra hekime başvurmaktadırlar.

Anüs çevresinde tedaviye dirençli bir iltihap görünümü varsa mutlaka biyopsi alınmalıdır. Tedavisi cerrahidir.