LİPOM OLUŞUMU VE TEŞHİSİ

Toplumda çok sık görülen bir hastalıktır. Halk arasında yağ bezesi denen lipomlar yağ dokusunun iyi huylu tümörleridir. Vücutta hemen hemen her yerde görülebilir. Bunlar çeşitli büyüklüklerde ağrısız, basmakla yumuşak kıvamda tümörlerdir. Kitle dışında çok önemli şikâyetlere neden olmadığından hastalar tarafından önemsenmez. Bunun sonucu çok büyük boyutlara ulaşabilirler. Bazen bu yağ bezeleri kişilerin bunları sıkması ile veya çeşitli yollarla enfekte olur. Bunun sonucu çok ağrılı ve sert kitlelere dönerler.

Lipomların oluş nedeni hakkında kesin bir bilgi yoktur. Genetik faktörler önemlidir. Kişisel faktörlerde rol oynar. Lipomların oluşumunda asıl hücreler yağ hücreleri olduğundan hastaların kilo almasıyla bu kitleler daha hızlı büyürler. Doğumla ortaya çıkan ve gittikçe büyüyen lipomlar olabildiği gibi, sonradan oluşmuş lipomlarda vardır. Bunlarda oluştuktan sonra yıllar içinde büyür. Lipomların hemen hemen tamamına yakını iyi huyludur. Yani yalancı bir kapsül içinde oluştuğu yerde büyür. Çevreye ve uzak organlara metastazı olmaz. Çok az bir kısmı kötü huyludur. Bu kötü huylu tümörler lipomların kötüleşmesinden oluşmaz. Baştan beri kötü huylu hücrelerden kaynaklanmıştır. Bazen de oluşan bir yağ bezesinin iyi huylu diye önemsenmemesi kötü huylu bir tümörün gözden kaçmasına yol açabilir.

TANI:

Lipom tanısı fizik muayene ile konur. Fakat her kitle gibi lipomlarda da yumuşak doku ultrasonu yaptırmak gerekir. Kuşkulu durumlarda sarkom, liposarkom ve kist sebase gibi oluşumların ayırıcı tanısında ultrason tanımlayıcı bir tetkiktir.

Hastaların genellikle vücudunun herhangi bir yerindeki şişlik nedeni ile başvurur. Bu kitlenin yıllar içinde yavaş yavaş büyüdüğünü söyler. Enfekte olmuş durumlarda kitlenin birden büyüdüğünü, sertleştiğini ve ağrı yapmaya başladığını söyler.

Enfekte olmamış lipomlar hemen derinin altında tutularak hareket ettirebilir. Deriye yapışık değildir. Yalancı bir kapsülle çevrilidir. Fakat hastalar tarafından oynanan, sıkılan lipomların bazen bütünlüğü bozulur. Hareketsiz olabilirler. Bu durum enfekte olmuş lipomlarda da görülür.

Ayrıca adele içinde, karın boşluğunda, sindirim sistemi organlarından, meme içinde ve hatta kalpte de lipom görülebilir. Bağırsaklarda yer alan yağ bezeleri, bağırsaklardaki iyi huylu tümörlerin %15’ini oluşturur. Bunlar bazen bağırsak tıkanıklıklarına neden olabilmektedirler.

Yağ bezelerinin oluşumunda kesin bir neden yoktur. Hastanın kalıtsal durumu önemlidir. Özellikle bu konuda 12.kromozom sorumlu tutulmaktadır. Bunun dışında hastanın hayatının çeşitli dönemlerinde aldığı travmalarda bu konuda etkilidir. Yağ bezesi olan kişilerin ailesel sorgularında ailenin çeşitli bireylerinde de lipom olduğu görülür. Ailesel yatkınlığı olan kişilerin yandaş metebolik hastalıkları oluşumu arttırır. Ayrıca kişide lipoprotein, kolesterol ve trigliserid gibi kan yağları yüksekse yağ bezesi görülme olasılığı daha fazladır.

Yağ bezelerinin en çok karıştığı hastalık yağ kistleri (sebase kist)lerdir. Bunun dışında liposarkom (habis lipomlar), epidermoid kistler, leiomyom denilen adele kaynaklı tümörler ve apseler lipomla karışabilir. Yağ kistleri lipoma göre daha yumuşaktır. Tümörlerde kitle çok serttir. Apselerde o bölgede kızarıklık, ağrı ve şişlik vardır. Bazen ateş de olur. Apseler cerrahi olarak acilen boşaltılmalıdır.

Tanıda ultrasonografi yanında yumuşak doku MR tetkiklerinden yararlanılır. Fakat kesin tanı patoloji ile konar. Lipomlarda kitle tamamen çıkarılıp patolojiye gönderilir.

 

TEDAVİ:

Lipomlarda tedavi cerrahidir. Operasyon kararı her vaka için geçerli değildir. Kozmetik olarak kötü görünen lipomlar, patoloji sonucu kötü huylu gelen kitleler, enfekte olan lipomlar, mevcut kitlenin çapının 5cm’yi aştığı durumlar cerrahiye başvurma nedenidir. Lipom çevresine önce lokal anestezi yapılır. Sonra lipomun büyüklüğüne göre eliptik bir kesi ile lipom kapsülü ile birlikte çıkarılır. Yaklaşık 5-10 dakikada biten bir operasyondur. Kliniğimizde yapılmaktadır.