PELVİK TABAN HASTALIKLARI VE ANİSMUS

Vücudun tabanını oluşturan pelvis ile anal bölgenin hastalıkları çoğu kez birbiriyle karışmaktadır. Pelvis bir kas tabakası ile döşelidir. Bunun içinde anal bölge, genital bölge, üriner sisteme ait yapılan geçer. Anüs ve anal kanalın hastalıkları ile karışan ve vücudun alt kısmında görülen çeşitli hastalıklar vardır. Bunlar rektosel, sistosel ve ön vaginal proplapsus, enterocell, anismus, perine çökmesi, pelvik ağrı (koksigodini) şeklinde söylenebilir.

Pelvik taban denilen oluşum insanlarda aşağıya doğru daralan bir kemik yapıyla çevrilidir. Bu kemik yapının en alt kısmında bulunan kas ve kiriş tabakalarından oluşan bir diyafram vardır. Bunun anüs fonksiyonlarına aktif katkıda bulunan dinamik bir yapıdır. Burada oluşan hastalıklarda görülen belirtiler dışkılama zorlukları şeklinde olan kabızlık, ağrı, gaz-gaita tutamama şeklindedir. Pelvik diyaframın destekleyici rolü bu diyaframın kas ve sinirlerindeki etkileşim nedeniyle değişebilmektedir. Pelvis diyaframında oluşacak bir sarkma aşırı gerilim ve artan kas içi basınç nedeniyle buradaki yapıları bozar. Böylece pelvik organlarda sarkma oluşur.

Pelvik taban hastalıklarının teşhisinde sinedefekografi, anal manometri, endoanal ultrasonografi, pudendal sinirdeki iletimin tespiti gibi testler kullanılır.

Anüs çevresinde sfinkter dediğimiz kaslar vardır. Bunlar fonksiyonel kasların değerlendirilmesinde önemli kaslardır. Bu kasların değerlendirilmesinde en ayrıntılı tanı yöntemi trans anal ultrasonografidir. Hastaların değerlendirilmesinde yapısal belirtilerin yanı sıra üriner sistemi, bağırsakları, seksüel hayat ve bunların yaşam kalitesi üzerine etkilerini inceleyen, fonksiyonel belirtilerde göz önünde bulundurulup sorgulanmalıdır.

• Zorlu Dışkılama Sendromuna Bağlı Kabızlık

Pelvik taban hastalıklarında öne çıkan en önemli yakınma güçlü defakasyon zorluğudur. Bunda en büyük neden kalın bağırsağın son kısmında görülen içe fıtıklaşmadır. Hasta bir dolgunluk hissi veya kitle varlığından yakınır. Belirtiler uzun süre ayakta kalınca artar. Hastalar gaz-gaita çıkarmak istediklerinde bir tıkanıklık fark ederler. Yetersiz boşalma vardır. Hasta parmak sokarak bunu ortadan kaldırmaya çalışır. Bağırsak burada kalınlaşmıştır. Muayene de bağırsağın bağırsak içine geçtiği görülür. Tanıda en iyi yöntem dinamik defekografidir. Hastalar bazen uzun ve başarısız defakasyon girişimleri şikâyeti ile doktora başvururlar. Lavmanlarla kısmi bir rahatlık sağlaması tipiktir. Doğum, geçirilmiş operasyonlar ve yaşın ilerlemesinin pelvik destek sistemi ve sinirlere yaptığı hasar bu konudaki en önemli risk faktörleridir.

Tedavi de altta yatan patolojilerin doğru irdelenmesi ve doğru strateji belirlenmesini zorunlu kılar.

Rektosel:

Yaşlı ve çok doğum yapmış kadınlarda görülür. Kalın bağırsağın son kısmının vagen arka duvarına fıtıklaşmadır. Rektosel olan bayanların %20-50’sinde büyük abdest şikâyeti olur. Anal kanal ile vagina arasındaki duvarın zayıflamasından oluşur. Vaginaya doğru fıtıklaşan kalın bağırsağın son kısmı tıkayıcı dışkılama, anüs ağrısı, gaz-gaita kaçırma ya da kanamaya neden olur. Hastaların vaginaya parmakla baskı uygulayarak boşalma sağlarlar. Kesin tanı sinedefekografi ile konur.

Hastalarda ağrılı cinsel ilişki ve seksüel memnuniyetsizlik vardır. Hastalar ilişki sırasında idrar kaçırma, utanma duygusu, vaginal kuruluklardan yakınır.

Hastalara posalı diyet ve sıvı alımının arttırılması ile uygulanan tedavi başarılıdır. Temelde hastanın var olan kabızlık problemi çözülmelidir. Şişman bayanların zayıflaması önerilir. Bunlarla düzelmeyen vakalarda hastanın yaşına bağlı olarak çeşitli cerrahi tedaviler uygulanır.

 Sistosel:

Hastalarda sık görülür. İşeme bozukluğuna neden olur. Kadınlarda vaginanın ön duvarından mesanenin sarkmasıdır. Bu durumun oluşumunda vaginal doğum sırasında oluşan aşırı gerilim, menopoz ve yaşlanma ile oluşan değişiklikler neden olabilmektedir.

Anismus:

Pelvis tabanını oluşturan, levator kasının dışkılama sırasında gevşememesinden kaynaklanır. Boşaltım sırasında sfinkterler de anormal bir tonüs artışı olur. Bu durum defekografi ile çok net izlenebilir. Hasta çeşitli egzersiz tedavilerine alınır. İleri vakalarda dolgu enjeksiyonları yapılır. Genelde 100 ünite dolgu hastalarda en az 6 aylık bir rahatlık sağlar.

Koksigodini:

Sıklıkla kadınlarda oluşan bir hastalıktır. Karakteristik olarak hasta anal kanal da şiddetli, tekrarlayıcı acı veren bir rahatsızlıktan yakınır. Ağrının yerleşimi bu durumu tromboze hemoroid, anal fissür, anal ve peri anal problemlerden ayırır. Ağrı sıklıkla sol yanda olup hastayı uykudan uyandırır. Kişilerin günlük dışkılama sayıları fazladır. Rahatsızlık genellikle sadece birkaç saniye sürerken nadiren birkaç saate yayılır. Hasta tuvalette çok zaman geçirir. Hastalar genelde aşırı duyarlı ve anksiyetesi olan kişilerdir. Tedavide sıcak oturma banyoları tranklizan ilaçlar verilir. Ciddi ve inatçı vakalarda elektrogalvanic akım uygulanır