Anüsten Sokulan Yabancı Cisimler

Homoseksüellerde, uyuşturucu taşıyan kaçakçılarda, akıl hastalarında sık görülen bir durumdur. Fakat acil cerrahi servislerine bu amaçla başvuranların sayısı fazla değildir. Başvuranlarda da teşhis koymak hastanın ruhsal durumu nedeniyle zor olabilir. Nadir vakalar olmasına rağmen bazı olgularda önemli komplikasyonlara yol açabilmeleri nedeniyle önem kazanmaktadır. Vibratör, deodorant ve şampuan şişeleri, çeşitli meyve ve sebzeler, diş protezleri, şemsiye sapı, termometre, pipo, ampul, bardak, vazo, taş, mumlar, job, ağaçtan şekillendirilmiş özel tahta cisimler, uyuşturucu paketleri gibi değişik yabancı cisimler anal kanaldan çıkarılmıştır.

Sokulan yabancı cisimlerin çok çeşitli olması ve uygulanan travmaya bağlı olarak anal kanal ve üstteki barsak bölümündeki yaralanmalar göz önüne alındığında hastaya sistemik yaklaşım ve yabancı cismin çıkarılması hayati önem taşımaktadır. Anüs içindeki yabancı cisimlerin tanı ve tedavisindeki en önemli sorunlardan bir tanesi süre olarak geç kalınmasıdır. Hastalar ya utanma ya da kanundan kaçmak için doktora gitmemeleri, geç teşhis ve tedavi de gecikmenin en önemli nedenidir. Acil serviste tanı konulmasına rağmen hastaların doktoru yanıltması ya da durumu inkâr etmesi de tanıyı güçleştiren durumlardandır. Yabancı cisimlerin çıkarılması sonrası barsaklar da ciddi kanamalar ve delinmeler olabilir. Bu yüzden tanı, tedavi yaklaşımı, yabancı cismin çıkarılması ve çıkarma sonrası hastanın tekrar değerlendirilmesi tedavide önem taşımaktadır.

Anüse sokulan yabancı cisimler her yaş grubu, cinsiyet ve etnik kökende saptansa da hastaların 2/3’den fazlasını 30-40 yaş grubundaki erkekler oluşturmaktadır. Sınıflamada anüsdeki yabancı cisimlerin uygulayan kişi tarafından gönüllü ya da istek dışı veya bunlarında seksüel ya da seksüel olmayan şeklinde ayrılması önemlidir.

En sık gönüllü şekilde isteyerek seksüel amaçlı anal yabancı cisim uygulamaları görülmekte, daha az sıklıkta ise uyuşturucu taşıyanlarda görülen body packing (vücuda saklamak) yöntemi ile anal kanala paketlenmiş uyuşturucunun saklanması sonrası kişiler yabancı cismi çıkaramama nedeni ile acil kliniklerine başvurmaktadırlar. Uyuşturucu kaçakçılığı yaparken paketin barsak veya mide lümenine delinmesi sonrası uyuşturucunun sistemik emilimine bağlı yüksek dozdan ölümler görülebilmektedir. Seksüel olmayan anal yabancı cisim uygulamaları ise yaşlılar, çocuklar ve senil demansı olan kişilerde görülmektedir.

Hastanın utanma duygusu nedeniyle doktora gitmekten kaçınması ve acil servise başvurduğunda doktoru yanıltmaya çalışması tanıyı güçleştiren durumlardandır. Anüs bölgesinde ağrı ya da karın ağrısı, anüsden parlak kırmızı kan gelmesi ve bağırsak salgısı tanıya yardım eden ipuçlarının başlangıçlarıdır. Muayene sırasında hasta yakınlarının odada bulunmaması tanıyı kolaylaştırır. Olguların büyük kısmında hastalar anal yabancı cisim uygulaması sonrası saatler bazen günler sonrası hastaneye başvururlar.

Hastalar bazen kendileri yabancı cisimi çıkardıktan sonra makaddan kanama, gaz, büyük abdest kaçırma ya da barsak delinmesine bağlı sepsis bulguları ile acil servise başvurabilirler. Bu vakalarda ölüm oranı yüksektir. İstek dışı yerleştirilen yabancı cisimlerde hastalara psikiyatrik destek sağlanması önemlidir. Anal yolla sokulan yabancı cisimler ağızdan yanlışlıkla alınanlara göre ( etlerin içindeki kemikler, takma diş, protez vb.) daha büyük hacimde olurlar. Bunların hepsinin adli vaka olduğu unutulmamalıdır. Aşağıda olan, anüsün hemen üzerindeki yabancı cisimlerin çıkarılması kolaydır. Yukarıya barsak içine kaçan yabancı cisimlerde tedavi zorlaşır. Teşhiste radyolojik olarak yabancı cisimler saptanabilir.

Tedavi delinme tablosu olup olmamasına göre değişir. Basit vakalar acil servislerde halledilebilir. Barsak delinmesi olan vakalarda yoğun bakım tedavisi gerekir. Hastanın genel durumu düzeldikten sonra acil servislerde halledilebilir. Hastanın genel durumu düzeldikten sonra acil girişimle yabancı cisim çıkarılır. Bunlarda ölüm oranı fazladır.