JİNEKOMASTİ

Memeler buluğ çağına kadar erkek ve dişi de aynı düzeydedir. Buluğ çağından sonra dişilerde farklılaşmaya başlar. İşte jinekomasti kabaca yetişkin erkeklerde memelerin büyümesi ve kadın memesi şeklini alması şeklinde yorumlanır. Normalde buluğ çağından sonra kadınlarda memeler gelişirken erkeklerde rudimenter bir organ olarak kalır. Erkeklerde herhangi bir işlevi olmayan sadece görüntü olarak kalan bir organdır.

Memelerin erkeklerde büyüyerek kadın memesi halini alması sosyal yönden onları rahatsız eder. Ergenlik döneminde erkeklerde memelerinde bir dolgunluk ve hassasiyet oluşması normaldir. Bunlar hormonal nedenlere bağlıdır. Buluğ çağının bitimiyle birlikte bu büyüyen, dolgunlaşan ve ağrıyan memeler eski halini alır. Fakat bazı kişilerde bu süreç oluşmaz. Kalıcı olarak memeler büyük kalır. İşte bu duruma jinecomasti denir. Bu durum şişman erkeklerde daha çok görülür. Jinekomasti olan erkeklerde utanma duygusu ön plandadır. Plaja gitmezler. Vücutlarının üst kısmını göstermeye korkarlar. Bu kişiler genelde bol kıyafet giyerek, kambur yürüyerek bu büyük memeleri gizlemeye çalışırlar.

Bazen de jinekomasti hormonal nedenlerle oluşur. Çeşitli tümörlerde özellikle testis tümörlerinde bazı kullanılan ilaçlara bağlı olarak ortaya çıkabilir.

Normalde görülen jinekomasti ergenlik döneminde başlar ve devam eder. Diğer nedenlere bağlı gelişen jinekomastiler ise daha ileri yaşlarda herhangi bir dönemde ortaya çıkabilir. Tanıda klinik öykü önemlidir. Hastalara ultrason veya MR yaptırılabilir. Ayrıca hormon değerlerine bakılmalıdır.

Jinekomastinin büyüklüğü vakaya göre değişir. Çok hafif bir büyümeden, kadın memesi halini almış şekillere kadar hastalar vardır. Bu farklılığın nedeni bilinmemektedir. Çoğunlukla ergenlik öncesi veya sonrasında alınan fazla kilolar jinekomastiye yol açar. Çünkü yağ dokusu testesteron denilen erkeklik hormonun östrojene dönüşmesini artırır. Ayrıca bazı vakalarda da normalde var olan östrojen buluğ çağında olması gerekenden fazla salgılanmaktadır.

Jinekomastinin sağlık açısından bir zararı yoktur. Sadece görüntü olarak hastaları sıkar. Bazı nadir vakalarda testis tümörlerinde, böbrek üstü bezi tümörlerinde, vücut geliştirmede kullanılan anabolik ilaçlar sonrası, kabakulak enfeksiyonunda, hipertirioitide jinekomasti görülebilir. Bunlara sekonder (ikincil) jinekomasti denir.

Tedavisi Nasıldır?

Tedaviden önce asıl neden bulunmalıdır. Eğer jinekomasti erişkin dönemde herhangi bir hastalığa bağlı olarak ortaya çıkmışsa öncelikle o hastalık tedavi edilmelidir. Herhangi bir hastalığa bağlı olmadan buluğ çağından itibaren gelişmiş jinekomastilerde tedavi tamamen ameliyatladır.

Operasyonda jinekomastinin büyüklüğüne göre yapılacak işlem farklıdır. Küçük memelerde sadece liposuction ile yağ alımı yapılır. Genelde bu işlemde lokal anestezi uygulanır. Bu memeler genelde yağ dokusu fazla jinekomastilerdir. Yağ dokusu ile birlikte meme dokusu da büyümüşse bunlara mixt tipte jinekomasti denir. Bunlarda liposuction ile birlikte mevcut meme dokusu da cerrahi olarak çıkarılır. Eğer jinekomasti çok büyük ve memeler sarkık durumda ise meme dokusu, yağ dokusu meme üzerindeki ciltle birlikte çıkarılır. Bu hastalarda genel anestezi tercih edilir.

Jinekomasti ameliyatından sonra ameliyat bölgesinde genel bir ödem ve uyuşukluk oluşur. Bazen meme cildinde cilt altı kanamaya bağlı olarak morarma görülebilir. Fakat bunlar geçicidir. Yaklaşık 1 ay içinde bu belirtiler düzelir. Bu süre zarfında hastalara elastik bandaj uygulaması belirtilerin minimum olmasını sağlar. Fakat memelerin tam düzelmesi genellikle 6 ayı bulmaktadır.

Bazı sporcular meme altındaki kasları geliştirerek jinekomastiden kurtulabilir. Sporla olabildiğince azalan meme dokusu daha sonra ufak bir girişimle çıkarılabilir.

Tıbbi bir sorun olmadıkça (kanser, hormonal bozukluk) operasyon sonrası memeler yeniden büyümez. Kişi aşırı kilo alırsa bu yaşla birlikte olursa büyüme riski artar.

Son olarak erkeklerde de meme kanseri olabileceği akıldan çıkarılmamalı özellikle tek taraflı büyümelerde ve sert kitlelerde uyanık olunmalıdır. Bu vakalarda ultrason ve gerekirse biopsi yapılmalıdır.