Makad Ağrısı (Proktalji) Çeşitleri

Makad ağrısı sık görülen ve çeşitli nedenlerle oluşan bir durumdur. Ağrı yakınması hastaya ve hastalığa göre çok değişir. Anal bölgede ağrıya neden olan hastalıkların başlıcaları şunlardır:

1-MAKAD ÇATLAĞI (KRONİK FİSSÜR ANAL):

Tıbbi adı anal fissür olan bu hastalıkta büyük abdest yaptıktan sonra başlayan yanma tarzında bir ağrı vardır. Yanma ve ağrı başladıktan sonra ortalama 2-3 saat sürer. Hastalarda anüsün arka tarafındaki epitel örtüsünde bir çatlak vardır. Bu çatlağın uzunluğu ve genişliği kişiden kişiye değişkenlik gösterir. Genelde arka, orta hatta görülür. Akut vakalarda yüzeyel bir yara vardır. Bebeklerde bile görülebilir. Kabızlık veya ishal atakları sonucu oluşan kısa süreli yırtıklardır. Lezyon derin değildir ve çevresinde iltihap içermez. İlaç tedavisi ile 4-6 haftada geçer.

Kronik fissür anal vakalarında yarada içteki anüs kasının lifleri görülür. Lezyonda iltihap vardır. Bu iltihaba bağlı nöbetçi meme denilen ödemli bir cilt kıvrımı saptanır. Tedavide ameliyat olarak LİS ameliyatı denilen bir girişimde bulunulur. Bunda anüsün en içinde bulunan ve istemsiz olarak çalışan kas kesilir. Bu ameliyat sonucu bazen gaz kaçırma, büyük abdest tutamama gibi komplikasyonlar görülebilir. Bu nedenle günümüzde başlangıçta ofis tedavisi olarak Dolgu enjelesiyonu uygulanmaktadır. Dolgu anüs sfinkter spazmını ortadan kaldırıp fissürün iyileşmesini sağlamaktadır. Dolgu yapılan hastalarda kronik fissür 3-4 ay içinde % 90-95 iyileşmektedir.

2-HEMOROİD ( BASUR, MAYASIL, BABASIL ):

Hemoroidlerde en çok görülen belirti kanamadır. Kanama dışında 2.olarak hasta taharetlenirken eline meme gelir. Hemoroidlerde ağrı genelde tromboze olmuş hemoroidlerde görülür. Bundaki ağrı zonklayıcı tiptedir. Tromboze olmuş memenin üzerine basınca veya hasta oturunca ağrı artar. Bu durum genelde zorlu dışkılamadan sonra görülür. Ağrı trombüs oluştuktan sonra 2. ve 3. günler maksimum düzeye ulaşır. 4.günden itibaren azalmaya başlar. Bu hastalar operasyona alınır. Ya trombüs çıkarılır veya uygun vakalarda hemorroidektomi yapılır.

3- ANAL BÖLGE KANSERLERİ:

Kanser vakalarında ağrı ileri dönemlerde görülür. Bu bölgenin sinir yönünden zengin olması ağrının başladıktan sonra gittikçe artmasına yol açar. Bu hastalar genellikle metastazı olan vakalardır. Tedavide vakasına göre cerrahi tedavi, radyoterapi ve kemoterapi uygulanır. Çok ilerlemiş vakalarda anestezik bloklar uygulanabilir.

4-ANAL APSE:

Hasta otururken veya büyük abdest sırasında artan ağrı ile başvurur. Anüs kenarında hassas ağrılı, üzeri kızarık bir kitle vardır. Kitle üzerine basmakla ağrı artar. Kitlenin üzeri yumuşaktır. Apsenin derinliğine göre ağrının şekli ve derecesi farklı olabilir. Tanıda bu bölgeye yapılacak bir ultrasonografi teşhis koydurur. Tedavide erken dönemde cerrahi drenaj yapılır. Apse tedavisinin geciktirilmesi anal fistüllerin oluşmasına yol açar. Fistül oluştuğunda kendiliğinden drenaj olduğu için ağrı azalır. Bu durumda hasta daha düşük dereceli bir ağrıdan yakınır. Fakat bu hastalarda bu seferde kötü kokulu bir akıntı oluşur. Fistüllerde tedavi fistülün tipine göre değişiklikler gösterir.

5- ANİSMUS:

Dışkılama olurken bir uyum içinde çalışması gereken anal bölgedeki kasların çalışmasında bozukluk vardır. Pelvis tabanını döşeyen kaslarda yeterli gevşeme olmaz. Dışkılama işleri bozuktur. Hasta dışkılama güçlüğü içindedir. Dışkılama sırasında şiddetli ağrı duyar. Dışkılama sırasındaki zorlanma anal kaslarda kasılmaya ( anal spazm) ve buna bağlı ağrılara yol açar. Tedavide dolgu enjeksiyonları uygulanır. 100 ünite dolgu ile hasta 6 ay süre ile rahatlık sağlar.

6- MAKAD SİĞİLİ (CONDİLOMA ACCÜMÜNATA):

Hastalarda genelde makad bölgesinde çok çeşitli sayı ve büyüklükte siğiller vardır. Bu hastalar ayrıca kaşıntıdan yakınırlar. Bu hastaların seksüel tercihleri nedeniyle lezyonlara genellikle anal fissürler eşlik eder. Hem bu fissürlerde hemde kondilomların enfekte olmasında hastalar o bölgede ağrı hissederler. Tedavide lezyonlar koterize edilir. Ayrıca tıbbi tedavi verilir.

Bunların dışında ishaller sırasında, anüs iltihaplarında ( anal kriptit, proktit), herpes virüs enfeksiyonlarında, makad yolu ile cinsel temas ( anal seks ) sırasında, kuyruk sokumu kemiğinin kırık ve diğer hastalıklarında, taşlaşmış dışkı durumunda ağrılar görülebilir.

Ağrı ile başvuran hastalarda muayene çok önemlidir. Bu hastaların çoğu muayene sırasında görülebilir. Bu arada hastalarda çok iyi sorgulanmalıdır. Ağrının oluş şekli, süresi ve derecesi hastalık hakkında fikir verir. Teşhisde laboratuvar ultrason ve MR tetkikleri tanıya yardımcı olur.