MAKAD ÇATLAĞINDA BİTKİSEL ÇÖZÜM

Tıp dilinde kronik fissür anal denen anüs çatlakları özellikle kabızlık problemi olan bireylerde sık görülen bir hastalıktır. Fakat hastaların çoğu utanma duygusu nedeniyle ya doktora hiç gitmezler ya da geç giderler. Bu nedenle olay kronikleşir. Hastalar doktora gitmek yerine yakınmaların başladığı ilk zamanlar kulaktan dolma bilgi, ilaç veya bitkilerle kendilerini tedavi etmeye çalışmaktadırlar.

Hastalık kış aylarında daha fazla görülür. Buna neden hastanın kabızlık yakınmalarının kış aylarında artmasının etkisidir. Hastada cam batması şeklinde bir his, yanma olur. Hasta için tuvalete gitmek işkencedir. Şiddetli ağrı ve yanmalar olur. Bu durum uzun zaman devam eder. Hasta tuvalete gitmeyeyim diye yemek yemez veya sulu şeylerle öğünü geçiştirir. Ayrıca hastalarda ağrı dışında kanama ve kaşıntı olabilir.

MAKAD ÇATLAĞI KİMLERDE GÖRÜLÜR? :

Hastalık her yaşta görülebilir. Hatta bebeklerde bile akut fissürler oluşabilir. Makad çatlağındaki ağrı vücudun başka yerinde oluşan çatlağa göre çok daha fazla ağrılıdır. Bunun nedeni anüs ve çevresi sinir yapısı yönünden çok zengindir. Özellikle anüsün ilk 2-3 cm’lik kısmı çok ağrılıdır. Ayrıca anüs çevresinde birbirini dik kesen iki tane kas yapısı vardır. Dışkılama sırasında duyulan ağrı nedeni ile bu kas yapılarında spazm olur. Bu spazm oluşan yırtığın daha da derinleşmesine yol açar. Burada oluşan kısır döngünün bir noktadan kırılması tedavinin esasıdır.

Kabızlık, düzensiz dışkılama, bazen de ishal sırasında anüsteki tahriş çatlak oluşumunun en büyük nedenleridir. Hastada ilk olarak yüzeyel akut çatlaklar oluşur. Eğer bu dönemde bunun üzerine gidilip tedavi edilmezse olay kronikleşir. Kronik dönemdeki dışkılamada dışkı çatlak zeminine temas ettikçe spazm artar. Bu sırada fissür zemininde ayrıca enfeksiyonda gelişir.

Kronik fissürlerde kabızlık dışında sürekli laksatif kullanımı, crohn hastalığı, hamilelik, anal yolla cinsel ilişki, lösemi gibi çeşitli malign hastalıklar sırasında da görülebilir.

Hastalar duydukları şiddetli ağrı nedeniyle tuvalete gitmezler. Dışkılamalarını geciktirirler. Bu gecikme dışkının daha da sertleşmesine yol açar. Sonuçta mevcut çatlak daha da derinleşir. Akut (geçici) fissürler 2-4 hafta sürer. Tıbbi tedavi ile sekel bırakmadan düzelir. Bu süre içinde düzelmeyen fissürler artık kronikleşmiştir.

Anal Fissürde Korunma Yöntemleri

Makad çatlağından korunmak için hastalar tuvalette fazla ıkınmamalıdır. Günlük 3 öğünün 1 tanesinde mutlaka sebze yemeği yemelidir. Posa bırakan diyet kabızlık sorununun çözümünde çok önemlidir. Hastalar günde en az 3 litre su içmelidir. Bebeklerde alt bezi sık sık değiştirilmelidir.

Ayrıca önemli nokta çatlak tedavisinde hastanın yandaş bir hastalığı olup olmadığı baştan araştırılmalıdır.

Tedavide öncelikle kabızlığı engellemek için bol sebze, meyve yenmeli, kepekli ekmek ve kayısı diyete eklenmelidir. Kas spazmının çözülmesinde en etkili yöntemlerden biri sıcak suya oturma banyolarıdır. 10 dakikayı aşmayan oturma banyoları hastalara önerilir. Bu oturma banyolarının suyuna papatya çayı konulmasını öneren kişiler vardır. Bu amaçla karanfil çayıda kullanılabilir. Burada 5 litre suya bir çay bardağı papatya veya karanfil çayı karıştırılır. Dışkı yumuşatıcı ilaçlar bu dönemde doktor kontrolünde kullanılmalıdır. Çünkü yanlış kullanılması fissürün artmasına yol açmaktadır.

Spazm giderici olarak nitrogliserinli kremler kullanılabilir. Genellikle günde 2 kez kullanılması önerilir. Fazla miktarda kullanılırsa tansiyonu düşürerek bazı hastalarda baş ağrısı, baş dönmesi, terleme, baygınlık hissi yaratabilir. Her oturma banyosundan sonra anüs kurulanıp fissür zeminine bir mercimek büyüklüğünde sürülür.

Tedavide en etkili yöntemlerden biride o bölgeye dolgu uygulanmasıdır. Lokal anestezi altında 100Ü dolgu anüs iç kasının çevresine uygulanır. Tam etkisi 10 gün sonra görülür. Enjeksiyon sonrası dolgu  etkisi 6 ay sürer. Anüs spazmını %90-95 ortadan kaldırır. Spazm ortadan kalkınca fissürün düzelmesi kolaylaşır. 2-3 ay içinde çoğu vakada sonuç alınır.

Bu tedavi yöntemleri dışında çeşitli bitkisel ilaçların etkisi yoktur. İnternette satılan çeşitli ilaçların faydadan ziyade zarar verdiği bir gerçektir. Halk arasında anüse zeytinyağı sürmek, kantaron yağı sürmek bilimsel değeri olmayan yöntemlerdir.

Bazı hastalarda kabızlığın önüne geçmek için sinameki otunun çayını içerler. Bu denenebilir. Bazı hastalarda yararlı olabilir. Fakat tüm bunların hekim kontrolünde yapılması gerekir.