KİST SEBASE NEDİR VE TEDAVİSİ NASIL YAPILIR?

Sebase kistler içlerinde sebum denen sıvı veya yarı sıvı şeklinde bir madde içeren kapsülle çevrili cilt altı oluşumlardır. Halk arasında yağ bezesi, yağ kisti diye de adlandırılır. Bunlar kanserle ilgisi olmayan ve toplumda çok sık görülen tümörlerdir.

Çoğunlukla baş, yüz, boyun ve gövde üzerinde yerleşirler. Büyümeleri çok yavaştır. Belirgin bir kapsülle çevrili olduklarından çevreyle yapışıklığı olmayan tümörlerdir. Elle yapılan muayenede oynak, üzerine basmakla yumuşak, herhangi bir komplikasyon olmadıkça ağrısız kitlelerdir.

Bu kistler saçlı deri de, ciltte bulunan sebum denen yağ üreten bezlerden kaynaklanırlar. Normalde sebum bu bezler tarafından yapılıp, dışarı salınırlar ve görevleri akıcılığı sağlamaktır. Bu salgının geçiş yolu tıkanırsa veya hasar görürse sebum geride bez içinde birikir. Çevresi kapsüllü ve iyi sınırlanmış kistler oluşur. Bu tıkanmaya bir travma veya bir enfeksiyon yol açmış olabilir. Travma nedeni bu bölgeye gelen travmalar veya bu bölgeye yapılan cerrahi girişimle olabilir. Bu bölgenin enfeksiyonları veya herhangi bir cilt hastalığında kanalı tıkayarak kist oluşumuna yol açabilir. Sebase kistlerin ağzı tıkandıktan sonra büyümeye başlar. Bez sebum denen salgısını yapmaya devam ederek bir süre sonra fark edilebilir bir iriliğe ulaşır.

Sebase kistlerin oluşumunda travma ve enfeksiyon dışında gelişim kusurlarına bağlı olarak bazı genetik hastalıklarında rolü olabilir. Bazı ailelerde kist sebase daha sık görülmektedir.

Sebase kistlerde teşhis kolaydır. Baş, boyun ve gövde de herhangi bir yerde kolayca görülebilirler. Hastalar genelde kitleleri kendileri bularak doktora başvururlar. Hekime kitlesini, özelliklerini çok güzel izah ederler. Görünen yerlerdeki şişlikler hastaları rahatsız eder. Kistin içi sebum denilen keratin benzeri bir madde ile doludur. Kistlerin üzerine basmakla çok yumuşaktır.

Kistlerde kitle dışında pek belirti görülmez. Bunlarda pek ağrı yoktur. Fakat iri cesamete ulaşmış kistlerde basınca bağlı bazen ağrı olabilir. Ayrıca bu kistler enfekte olurlarsa o zaman şiddetli ağrı ve üzerinde kızarıklık ve sıcaklık saptanır. Çapı 5 cm. den büyük olan veya operasyondan sonra kısa sürede nüks eden kistlerde uyanık olmak ve sık takip etmek gerekir.

Tanıda yumuşak doku ultrasonu değerlidir. Bununla kist duvarı, kist içeriği, boyutları tam olarak saptanabilir. Enfekte durumlarda ise içerde apse olup olmadığı araştırılır. Karar verilemeyen vakalarda MR ile daha kesin sonuçlar alınabilir.

Tedavi:

Tedavi cerrahidir. Lokal anestezi altında kist üzerine eliptik bir kesi yapılır ve kist kapsülü ile birlikte çıkarılır. Bunların cerrahiye en çok başvurma nedeni kozmetiktir. Çünkü kistlerin çoğu sağlık için zararlı değildir. Görünen yerlerde olan, eklem yerlerinde olup hareket kısıtlılığı yapan, enfekte olmuş kistler total olarak çıkarılmalıdır. Cerrahi olarak alınmayan kistlerin gittikçe büyüyeceği veya herhangi bir dönemde enfekte olarak ağrılı, apseli bir kitleye dönüşeceği unutulmamalıdır. Ancak yara izine neden olabileceğinden bazı hastalar cerrahiyi istemezler. Fakat enfekte olan kistlere yapılan cerrahi müdahalelerde daha kötü bir iz kalacağı unutulmamalıdır.

Kist sebase de amaç komplike hale gelmeden kistin lokal anestezi altında basit bir eliptik kesi ile çıkarılmasıdır. Bu sırada kist, kapsülü ile birlikte çıkarılır. Kapsül yerinde bırakılırsa nüks kaçınılmazdır. Kitle çıkarıldıktan sonra patolojiye gönderilir. Kesin tanı patoloji ile konur.

Kist alındıktan sonra yara gizli dikişle kapatılıp, üzerine strip denen özel yapıştırıcılar konur. Böylece cilt izinin minimum olması için uğraşılır. Bu arada hastaya 5 gün süre ile koruyucu antibiyotik ve ağrı kesici verilir.

Sebase kistler kanserleşmezler. Ancak kozmetik açıdan göze hoş gelmezler. Kist zamanında tedavi edilmezse çok büyük hacimlere ulaşabilir. Başta bazen patates tarlası gibi yumrular oluşabilir. Bunların enfekte olmasıyla hasta sıkıntılı bir dönem geçirebilir.

Kist kapsülü ile birlikte çıkarılırsa nük etmez. Fakat enfekte olmuş veya hasta tarafından sıkılarak kapsülü yırtılmış, bütünlüğü bozulmuş kistlerde kapsül çıkarılamayabilir. Bunlarda nüks kaçınılmazdır.

Kliniğimizde kist sebase ameliyatı yapılmaktadır.