MAKAT KAŞINTISI (PRURİTİS ANİ)

Çoğu hastada görülen fakat nedeni çoğu kez saptanamayan sıkıntılı bir durumdur. Hastanın bunu ciddiye alması kaşıntının oranı ile paraleldir. Birçok faktörde anal kaşıntıya yol açmaktadır. Bu faktörleri sırasıyla şöyle anlatabiliriz:

1. Mayasıl (Anal Dermatit): Dönem dönem görülen anüs derisinin iltihabıdır. İhmal edilirse süreklilik kazanabilir. Genelde erkeklerde görülür. Makat bölgesinin iyi temizlenmemesi sonucu bakteriler bu bölgede yanma ve kaşıntıya yol açar. Bunun dışında beslenme yetersizliği, diyabet varlığı, anüs civarındaki kıl köklerinin iltihaplanması dermatit nedeni olabilir.

2. Makat Siğili (Anal Kondilom): Anal bölgede kaşıntı yapan diğer bir hastalıktır. HPV virüsünün yaptığı bir enfeksiyondur. Anal veya genital bölgede siğillerle karakterizedir. Tedavi edilmediği taktirde kansere dönüşebilen bir hastalıktır. Cinsel temasla bulaşan bir hastalıktır. Hastalar kondilomların farkında olmadan yalnızca kaşıntı ile hekime başvurabilirler. Kondilomlar çok çeşitli olabilir. Tedavi edilmezse karnabahar şeklinde büyürler. Kaşıntı yakınması kondilomların tedavisinden sonra ortadan kalkar. Kondilomlar radyo frekans, elektro koter veya lazerle tek tek yakılarak tedavi edilir. Tedavi yaklaşık 6 ay sürer. Hasta her ay gelir. Çıkan kondilomlar tek tek yakılır. Kondilomların tedavisinden sonra bu hastalar sık takibe alınmalıdır.

3. Kıl Kurdu (Enterobius Vermicularis): Özellikle çocuklardaki makat kaşıntılarının en büyük nedenidir. Bulaşıcı bir hastalıktır. Ailenin çeşitli fertlerinde görülebilir. Tedavide tüm aile bireyleri tedavi edilmelidir. Bulaşmada hijyen kuralları çok önemlidir. Ortak kullanılan eşyalar veya mekanlardan bulaşma olabilir. Kıl kurtlarının yumurtaları bağırsakta açılarak parazitler anüse doğru hareket ederler. Çoğu zaman dışkı içinde parazitleri görmek mümkündür. Bu parazitler çıkarken anüs çevresinde dayanılmaz kaşıntılara yol açabilir.

4. Anal Fistül: Fistülden olan iltihap ve dışkıyla karışık akıntılar kaşıntıların bir diğer kaynağıdır. Anüs ve çevresi sürekli ıslak ve pistir. Fistülü yaratan en büyük neden makat apseleridir. Anal apse bir anda ortaya çıkar. Makatın kayganlığını sağlayan bezlerin iltihabı sonucu oluşur. Erkenden drene edilmişse bir ucu anüs cildinde diğer anüs içinde bir yol oluşur. İşte bu yoldan gelen dışkı akıntıları makatta şiddetli kaşıntılara yol açar. Erkenden apse drene edilirse bu komplikasyon çok azalmaktadır. Devamlı akıntı sonucu hasta anal hijyenini yapamaz. Makat bölgesi sürekli ıslak kalır. Fistülün biran önce tedavisinin yapılması gerekir.

5. Hemoroit: Özellikle 4. derece dediğimiz sürekli dışarıda duran hemoroitlerde ıslak makat denilen duruma sık rastlanmaktadır. Bu da makatta kaşıntıya yol açar. Tedavi olan vakalarda kaşıntı kendiliğinden geçer.

6. Alerji: Bazı gıdalar kişilerde alerjiye neden olur. Cildin çeşitli yerlerinde kaşıntıları olur. Hasta genelde bu kaşıntıyı besin maddesinin yaptığını bilir ve ondan uzak durmaya çalışır. Ciltte olan kaşıntılar bazen anüs çevresinde de görülmektedir. Bazen de kontakt dermatit dediğimiz olay olabilir. İç çamaşırlarının iyi durulanmaması sonucu çamaşırda kalan deterjanlar buna yol açabilir.

Bunların dışında kişinin sıkı iç çamaşırı giymesi, dar kıyafetler bu bölgede terlemelere yol açarak kaşıntılar yaratabilir.

Kaşıntı olan vakalarda neden belliyse önce o ortadan kaldırılır. Nedeni bilinmeyen veya bulunamayan vakalarda çeşitli kortizonlu merhemler kullanılabilir. Fakat bunları uzun süre kullanılmamalıdır. Çok inatçı vakalarda lokal kortizon veya metilen mavisi enjeksiyonları yapılabilir.